Yetişkinlerde Asperger Sendromu

Yetişkinlerdeki Asperger sendromu, otizm spektrumunun bir parçası olan bir beyin bozukluğudur. Bu, depresyon gibi bir zihinsel sağlık sorunu değil, kişinin doğuştan sahip olduğu nörolojik bir hastalıktır. Asperger Sendromu nörolojik bozukluklar alanında oldukça yeni bir gelişmedir; 1940'larda Doktor Hans Asperger tarafından keşfedildi, ancak yakın zamanda yaygın bir şekilde tanındı ve ilgi gördü. Asperger sendromunun tıp dünyasında oldukça yeni bir gelişme olması nedeniyle, otizm spektrumunda tanısı konmamış binlerce yetişkinin olabileceği düşünülmektedir. Geçmişte otizm sıklıkla yanlış bir şekilde dikkat eksikliği bozukluğu veya obsesif kompulsif bozukluk gibi bir akıl hastalığı olarak teşhis ediliyordu veya kişi belki de sadece 'ilginç' veya 'eksantrik' olarak görülüyordu. Bu rahatsızlığa sahip yetişkinler için doğru tanının konulması, kendilerinin ve ailelerinin durumu anlamalarına ve doğru yardım ve desteği almalarına yardımcı olabilir.

Asperger sendromunu en iyi şekilde, etkilenen kişinin dünyayı farklı bir şekilde gördüğü beyindeki bağlantılarda bir farklılık olarak tanımlayabiliriz. Otizm spektrumunun bir parçası olarak Asperger sendromu, çok yüksek işlevli otizm olarak kabul edilir; bu, bu sendroma sahip olan kişinin, özellikle konuşma ve motor becerilerde ciddi gelişimsel sorunlar gibi herhangi bir 'klasik' otizm belirtisi göstermeyebileceği anlamına gelir. 'Yüksek işlevli otizm' teriminin kendisi genellikle IQ'su 70 veya üzerinde olan otistik bir kişiyi sınıflandırmak için kullanılır. Bu nedenle, bir kişinin "tetikleyici" bir duruma sokuluncaya kadar yüksek işlevli otizme sahip olduğunu söylemek çok zor olabilir. Otizmli yetişkinler aşinalıklarının yanı sıra rutin ve düzen konusunda da rahat hissederler; dolayısıyla yeni bir durumla karşı karşıya kalırlarsa veya bir şeyin rutinlerini bozduğunu hissederlerse, bu onların sinirlenmesine ve kaygılanmasına neden olabilir. Asperger sendromlu yetişkinler ışığa, sese ve dokunmaya karşı aşırı duyarlı olma eğilimindedirler ve aynı zamanda özellikle niş bir hobiye veya ilgi alanına neredeyse takıntı noktasına kadar odaklanma eğilimi gösterirler.

Asperger sendromu her insanı farklı şekilde etkiler, ancak genellikle Asperger sendromlu yetişkinler ortalama ila ortalamanın üzerinde zekaya sahiptir. Bu duruma sahip insanlar için genellikle en yaygın sorun sosyal durumlardır; Asperger sendromlu birine dünya kafa karıştırıcı, korkutucu ve çoğu zaman izole edici bir yer gibi görünebilir. Bu duruma sahip insanlar dünyayı oldukça analitik ve mantıklı bir şekilde görürler ve günlük etkileşimi, özellikle de sosyal etkileşimi anlamlandırmak onlar için çok zor olabilir. Otistik yetişkinler düzen ve yapı konusunda kendilerini rahat hissettikçe diğer insanların davranışlarını düzensiz ve kafa karıştırıcı görebilirler.

Asperger sendromu olan kişiler aynı zamanda kendi duygu ve hislerini anlamakta ve ifade etmekte de zorluk yaşayabilirler; bu, öfke ve hayal kırıklığı duygularına yol açabileceği gibi, bozukluğu anlamayanlar tarafından anlaşılmanın da zorlaşmasına neden olabilir. Otizmli yetişkinler günlük sosyal etkileşimi, özellikle de insan vücut dilinin ve konuşmasının inceliklerini anlamakta zorluk çekerler. Yüz ifadesindeki, vücut dilindeki, ses tonundaki değişiklikleri anlamakta güçlük çekebilirler veya kişisel alan kavramını kavrayamayabilirler; bu durum, durumun farkında olmayan kişiler için 'uygunsuz' davranış veya dokunma olarak kabul edilebilecek davranışlarla sonuçlanabilir.

Bu duruma sahip kişinin belirli bir hobiye veya ilgi alanına takıntısı varsa, bu konuyla ilgili bir sohbete hakim olabilir, konuyu değiştiremeyebilir veya bir sohbeti nasıl başlatıp bitireceğini bilemeyebilir; Konuşmadaki diğer kişi konuyu değiştirmeye çalıştığında özellikle ilgilenmeyebilir veya üzülmeyebilirler. Asperger sendromlu yetişkinler sıklıkla empati kurma, olaylara başka bir kişinin bakış açısından bakma veya kendi sözlerinin ve eylemlerinin diğer insanları nasıl etkileyebileceğini anlama konusunda sorun yaşarlar. Ayrıca tuhaf vücut duruşu ve göz temasından kaçınmak gibi olağandışı sözsüz beden dili gösterme eğilimindedirler. Konuşmayı kelimenin tam anlamıyla anlayabilirler, metaforları, alaycılığı veya mizahı anlamayabilirler. Sosyal durumlardaki bu farkındalık eksikliği sıklıkla 'deli' olarak etiketlenmek veya 'kaba' olarak algılanmak gibi yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Bunun elbette kişisel ilişkiler kurma ve sürdürme yetenekleri üzerinde doğrudan etkisi vardır.

Buna karşılık, Asperger sendromu bir yetişkinin günlük yaşamını, yalnızca sosyal yaşam biçiminde değil, aynı zamanda bir iş edinme ve bu işi sürdürme söz konusu olduğunda da ciddi şekilde etkileyebilir. Otizmli bir yetişkin, bir iş başvurusunda durumunu açıklamanın, görüşme alamamasına yol açabileceğini düşünebilir, ancak tam tersi, eğer açıklamazsa, görüşme sırasında 'tuhaf' davranıyormuş gibi algılanabilecektir. görüşmeci otistik kişinin tıbbi durumundan haberdar değildir. Her ne kadar bu umutsuz görünse de, otizmli birçok yetişkin, örneğin rutin ve düzenden hoşlanma eğilimleri gibi güçlü yönlerinin kendi avantajlarına kullanılabileceği istikrarlı işler bulmuşlardır.

Otistik yetişkinler sıklıkla, özellikle işitsel, görsel ve fiziksel uyaranlara karşı aşırı duyarlılıktan muzdariptir. Asperger sendromu olan bir kişi için güneş ışığı ve trafik gibi gündelik görüntüler ve sesler dayanılmaz olabilir. Bu, özellikle gündüz saatlerinde dışarı çıkmayı veya örneğin yüksek sesli müzik çalınan ortamlarda sosyal olarak arkadaşlık kurmayı çok zor ve üzücü hale getirebilir. Bu da yine otistik bir kişinin normal bir hayat yaşamasını zorlaştırır; çünkü kendilerini rahat hissettikleri şeylerde çok kısıtlılar.

Asperger sendromu ömür boyu süren ve iyileştirilemeyen bir durumdur; ancak etkili bir şekilde tedavi edilerek yetişkinin normal bir yaşam sürmesine olanak sağlanabilir. Asperger sendromu için etkili bir tedavi yoktur, ancak bilişsel davranışçı terapi, dil terapisi ve sosyal beceri terapisinin bu durumu yönetmede etkili olduğu kanıtlanmıştır.